از روز سه‌شنبه که خبر آمادگی برای آغاز عملیات نظامی ارتش ترکیه در شمال سوریه از سوی آمریکا اعلام شد، ‌دونالد ترامپ،‌ رئیس‌جمهور آمریکا بارها رجب طیب اردوغان را از کشتار غیرنظامیان بر حذر داشته و تهدید کرده که اگر چنین کند، اقتصاد ترکیه را مانند گذشته نابود می‌کند. اما آنچه تحت تاثیر حمله ترکیه به این منطقه در شرف وقوع است، یک فاجعه انسانی است که تا کنون به کوچ اجباری ده‌ها هزار نفر منجر شده است. 

رئیس‌جمهور ترکیه ساعت ۴ بعدازظهر چهارشنبه به وقت محلی، دستور پیشروی ارتش به شمال سوریه را صادر کرد. او می‌گوید برای از میان برداشته شدن دغدغه‌های امنیتی ترکیه به دنبال ایجاد منطقه‌ای امن به عمق ۳۰ کیلومتر در شمال سوریه است.

اقدامی که با مخالفت صریح جامعه بین‌المللی مواجه شده و حتی اتحادیه اروپا به اردوغان هشدار داده در صورتی که نوار امنیتی مورد نظرش را ایجاد کند هم نباید روی حمایت مالی این اتحادیه، حسابی باز کند.

اردوغان در واکنش به این تهدید اروپا، به طور متقابل تهدید کرد که مرزها را باز می‌کند تا ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار پناهجویی که در ترکیه به سر می‌برند،‌ روانه اروپا شوند.

اردوغان می‌گوید هدف‌اش ثبات و امنیت است، اما از همین تهدید او برای استفاده از پناهجویان به عنوان ابزار چانه‌زنی با اروپا و ادبیات تندی که در مورد کردهای شمال سوریه به‌ کار می‌برد، اینگونه بر می‌آید که معامله با زندگی انسان‌ها و به دست گرفتن سرنوشت آنها، دست کم بخشی از استراتژی است که او و همفکران‌اش در حمله به شمال سوریه دنبال می‌کنند.

ترامپ می‌گوید همتای ترکیه‌ای‌اش به او قول داده که دست به کشتار نمی‌زند. شاید چنین باشد و اردوغان برنامه‌ای برای نسل‌کشی گسترده به روش کلاسیک و در برابر دوربین رسانه‌ها نداشته باشد. اما آیا بر هم زدن عمدی ترکیب جمعیتی و استفاده از انسان‌ها برای امتیازگیری در روابط سیاسی نقض حقوق بشر نیست؟

یک مقام آمریکایی در گفتگو با خبرگزاری فرانسه خط قرمز ترامپ در اقدامات اخیر ترکیه را پاکسازی قومی،‌ آتش کور توپخانه‌ای و حمله‌های هوایی به مناطقه پرجمعیت و مسکونی، ‌توصیف کرده است.

از نگاه این منبع آگاه، اردوغان باوجود اقداماتی که به کوچ اجباری ۷۰ هزار کرد و کشته شدن ۱۷۴ نفر منجر شد، هنوز از خط قرمزهای آمریکا عبور نکرده است. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در صورت ادامه درگیری‌ها، ۴۵۰ هزار نفر که در امتداد مرز مشترک سوریه و ترکیه زندگی می‌کنند، با بحران جدی مواجه خواهند شد.

۴۸ ساعت پس از حمله ترکیه به شمال سوریه، ترامپ همچنان از خروج نیروهای آمریکایی از این منطقه و خالی کردن میدان برای ورود ارتش ترکیه حمایت می‌کند. با این حال گزینه‌هایی را مطرح کرده که به نظر می‌رسد در صورت عبور ترکیه از خط قرمزهای مورد ادعای واشینگتن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

ترامپ در توییتی در واکنش به افزایش فشارها بر او برای موضع‌گیری در مقابل لشگرکشی ارتش ترکیه نوشت: ما ۱۰۰ درصد خلافت داعش را شکست دادیم و کار خود را به خوبی انجام دادیم. اکنون ترکیه به کردهاحمله کرده و این جنگی است که آنها برای ۲۰۰ سال داشته‌اند.

پیش از این ارتش ترکیه در عملیات سپر فرات در سوم شهریور ۱۳۹۵ که هفت ماه به طول انجامید و عملیات شاخه زیتون در ۳۰ دی‌ماه ۱۳۹۶ که سه ماه طول کشید، ‌چهارهزار کیلومتر از خاک سوریه را در شهرهای الباب، اعزاز و عفرین به کنترل خود در آورده بود.

ترامپ در توییتی که بلافاصله پس از این توییت منتشر کرد، سه گزینه را روی میز گذاشت: اعزام هزاران نیرو و برد نظامی، ضربه زدن به ترکیه با تحریم‌های اقتصادی، یا میانجی‌گری برای دستیابی به توافق بین ترکیه و کردها!

این در حالی است که هم اکنون تلاش‌هایی در کنگره آمریکا برای تحریم ترکیه در جریان است. البته مقامات آنکارا نیز تهدید کرده‌اند  در صورت به اجرا گذاشته شدن این تحریم‌ها،‌ دست به اقدام متقابل می‌زنند. به نظر نمی‌رسد عملیاتی که ترکیه از مدت‌ها قبل در حال برنامه‌ریزی برای آن بوده و در رایزنی‌های پشت‌پرده برای آن از واشینگتن چراغ سبز دریافت کرده، با بیانیه شورای امنیت و اعلام نارضایتی آمریکا یا تهدید اتحادیه اروپا متوقف شود.